Wydarzenia, Turystyka, Reportaże, Historia, Gmina, Drzązgowo, Cudze chwalicie, swego... nie znacie, Ciekawostki

Urodził się tu wybitny pedagog, działacz oświatowy i społecznik. Początki tej wsi sięgają 1391 r.

27-09-2020 09:00   Janusz Ludwiczak

Powracamy do naszego cyklu "Cudze chwalicie, swego… nie znacie", który przygotowaliśmy z okazji przypadającego w przyszłym roku 770-lecia nadania praw miejskich Kostrzynowi. Przybliżamy nieznane aspekty znanych miejsc, których historia kryje wiele ciekawostek. Okazuje się, że pierwsze wzmianka o tej wsi sięga 1391 roku – mowa o Drzązgowie.

Drzązgowo położone jest 8 kilometrów na południowy wschód od Kostrzyna. Wieś ukształtowała się dzięki wieloobszarowym gospodarstwom rolnym. Obecnie Drzązgowo liczy 265 mieszkańców (według danych z 31 grudnia 2019), dla porównania 10 lat temu było to 292, a pod koniec 2015 r. – 278 mieszkańców.

Co ciekawe wieś o nazwie Drzązgowo znajduje się jeszcze także w Wielkopolsce, w gminie Chodzież.

Wieś ma już 621 lat

Nazwa wsi wywodzi się od imienia kmiecia Drzązgi, a pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1391 roku.

– W XIV i XV wieku okoliczne ziemie stanowiły dziedzictwo rycerskiego rodu Grzymalitów. W średniowieczu Drzązgowo należało do Gułtowskich, Iwieńskich i Wilkońskich a od poł. XVI w. do końca XVIII w. do Klonowskich i Łukomskich. W 1820 r. stało się własności Antoniego Grudzińskiego – pisze regionalista Kazimierz Matysek w "Przewodniku po Kostrzynie i okolicach".

– Kolejny dziedzic tej wsi Zygmunt Grudziński i jego żona Maria z Działyńskich wspomagali w 1863 r. ochotników francuskich, spieszących na pomoc powstańcom styczniowym. Ostatni właściciel Jerzy Mielżyński jako rotmistrz Ułanów Grochowskich we wrześniu 1939 r. wyróżnił się w bitwie pod Kockiem – dodaje Kazimierz Matysek.

Wybitny pedagog, działacz oświatowy i społecznik

Za kilka dni przypadnie 200. rocznica urodzin Ewarysta Estkowskiego. Kim był urodzony w Drzązgowie wybitny Polak?

Ewaryst Estkowski – urodził się 26 października 1820 r. w Drzązgowie. Był synem właścicieli gospodarstwa rolnego – Jana i Katarzyny.

– Ojciec był właścicielem samodzielnego gospodarstwa rolnego, czyli przysiółka Dębiny Drzązgowskiej, leżącego w odnogach rzeczki Męciny oraz ekonomem (rządcą) w majętności hrabiego Antoniego Grudzińskiego. W skład tych dóbr wchodziły wsie: Drzązgowo i Wysławice oraz folwark Sokolniki – opowiada Kazimierz Matysek, regionalista.

Pierwsze trzy lata mały Eweryst spędził z rodzicami w maleńkim drewnianym dworku. W 1823 r. rodzina Estkowskich przeniosła się do Strzyżewa pod Witkowem.

– Ojciec Ewarysta zakupił 80 hektarów ziemi, sądząc, że zapewni to byt rodzinie. Jednak we wsi nie było szkółki. Wychowanie i nauka została powierzona prywatnemu nauczycielowi, u którego chłopiec przebywał na stancji poza domem w Krzepiszynie pod Kcynią do 6. roku życia. Nauczyciel stosował pamięciowe nauczanie i kary cielesne, co zniechęcały chłopca do nauki. Nie mogąc utrzymać się z folwarku ojciec Ewarysta przeniósł się ze Strzyżewa do Powidza – wskazuje Kazimierz Matysek.

Następnie Ewaryst Estkowski rozpoczął naukę w szkole ewangelickiej w Bierzglinie, w której uczył się czytać i pisać. W wieku 12 lat przeniósł się wraz z ojcem do Mierzewa pod Witkowem. W szkole elementarne był pilnym uczniem, po czym zdał egzamin do Seminarium Nauczycielskiego w Poznaniu. W latach 1839-1842 podjął pracę nauczyciela w Wojciechowie koło Jarocina. Stamtąd karnie przeniesiono go do Mikstatu.

Brał udział w wydarzeniach Wiosny Ludów w 1848 roku. Był współzałożycielem oraz członkiem komitetu redakcyjnego Towarzystwa Pedagogicznego. Redagował i wydawał pisma pedagogiczne, m.in. "Elementarzyk", "Szkoła Polska", "Szkółka dla dzieci", "Szkółka dla młodzieży".

Ewaryst Estkowski, nauczyciel, redaktor czasopism i publikacji pedagogicznych, działacz społeczny, propagator szkół elementarnych, twórca autorskiej metody nauki pisania i czytania opartej na zasadzie stopniowania trudności szczególną uwagę poświęcał właśnie nauczaniu elementarnemu.

W swoich opracowaniach poruszał zagadnienie kształcenia nauczycieli, zagadnienie szkół niedzielnych, szkół realnych, zagadnienie oświaty pozaszkolnej. Według niego nauczanie elementarne ma uszlachetniać uczucia, kształcić władze umysłowe, przyswajać uczniowi początki najważniejszych wiadomości.

W 1928 r. w Drzązgowie, przy drodze polnej do Gułtów, obok budynku dawnej szkoły odsłonięto pomnik z tablicą pamiątkową:

Ewarystowi Estkowskiego
urodzonemu 26 X 1820 r. w Drzązgowie
zasłużonemu krzewicielowi polskiej myśli pedagogicznej
wytrwałemu bojownikowi w walce o oświatę ludu polskiego
Nauczycielstwo Okręgu Szkolnego Poznańskiego

14 lat temu przeprowadzono gruntowny remont pomnika z inicjatywy gminy. Ponowne odsłonięcie i poświęcenie pomnik odbyło się 23 listopada 2006 roku.

Za zasługi i wkład w rozwój szkolnictwa imię Ewarysta Estkowskiego nosi wiele placówek oświatowych na terenie Polski, m.in. Społeczna Szkoła Podstawowa nr 1 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 6 w Bydgoszczy czy Szkoła Podstawowa nr 1 w Kostrzynie.

Imieniem wybitnego pedagoga nazwano wiele ulic w kraju - m.in. w Poznaniu, Środzie Wlkp, Jarocinie, Ostrowie Wlkp., Kępnie, Lesznie, ale również w Gorzowie, Tychach czy w niemieckim mieście Paderborn.

Ewaryst Estkowski zmarł 15 sierpnia 1856 r. w Soden w Niemczech, tam też jest pochowany.

Pałac z początku XIX wieku

W latach 30-tych XIX wieku w Drzązgowie rodzina Grudzińskich wybudowała dwukondygnacyjny dwór z poddaszem i piwnicą, wzorowany na architekturze miejskiej, w stylu willi wraz z parkiem krajobrazowym o powierzchni blisko 9 hektarów (8,85 ha).

Dworek został wybudowany dla Antoniego Grudzińskiego (herb Grzymała). Pod koniec XIX wieku (w 1890 r.) dwór rozbudowano dodając do korpusu głównego przybudówkę z tarasem.

Nad wejściem głównym, na balustradzie balkonu umieszczony został herb Mielżyńskich.

Dworek ma powrócić do potomka rodziny Dzieduszyckich, któremu zapisał go ostatni właściciel.

Na powitanie Matki Bożej w Drzązgowskim lesie

W 1872 r. ustawiono we wsi i pobliskim lesie figury św. Józefa i Matki Bożej.

Oto wiersz napisany z okazji odrestaurowania i poświęcenia figury Matki Bożej w lesie drzązgowskim 1 maja 2006 r.:

Tutaj wojna miała inne oblicze.
Tu człowiek do człowieka nie pałał złością.
Tutaj ludzie nie zmierzyli się ze sobą,
ale ze świętością.
Tutaj wróg podniósł rękę n Matkę Bożą,
nieświadom swego tragicznego końca.
Więc odeszła stad okaleczona
i pod krzyże Syna stanęła cierpiąca.
Dzisiaj Najświętsza Pani
spełniła parafian wolę.
Powróciła z długiej wędrówki
i jak dawniej stanęła na cokole.
Teraz niebo jest bliższe ziemi
i modlitwie bliżej do Syna Bożego.
Tu pocieszenie znajdą nieszczęśliwi
i pragnący się uchronić ode złwego.
Z wiarą, że historia nie zatoczy koła
i czas zabroni nie odrodzi się więcej,
ten wiersz, cząstkę swego serca,
składam w Jej święte ręce.
Józef Chojacki, Gułtowy.

"Razem" dla niepełnosprawnych

Od 2004 roku działa w Drzązgowie Stowarzyszenie Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Razem”. Dziewięć lat temu rozpoczęły tutaj działalność Warsztaty Terapii Zajęciowej.

– Mamy 20 podopiecznych, głównie z terenu Gminy Kostrzyn, ale są również dwie osoby z Pobiedzisk. Organizujemy zajęcia dla osób dorosłych z niepełnosprawnością, których staramy się przygotować do życia codziennego, tak by jak najmniej trudności sprawiali rodzicom czy opiekunom. Odbywa się u nas cykliczna rehabilitacja społeczna i zawodowa – powiedziała Żaneta Szał, kierownik Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej "Razem" w Drzązgowie.

A jak wygląda dzień podopiecznych? Okazuje się, że niepełnosprawni nie mają czasu na nudę, a w ośrodku organizowany jest dla nich bogaty program zajęć.

– Podopieczni przyjeżdżają do nas już od godz. 7. Najpierw wszyscy spotykamy się na wspólnym śniadaniu, potem mamy zajęcia porannego kręgu, a następnie uczestnicy rozchodzą się do czterech pracowni: gospodarstwa domowego, rękodzieła artystycznego, edukacji i umiejętności społecznych oraz pracowni multimedialnej. Opiekun ma pod swoją opieką przeważnie pięciu podopiecznych i realizuje program. Zajęcia odbywają się u nas do godz. 15. Mamy również program sobotni dla młodszych uczestników z rehabilitacji ruchowej, zajęcia pracowni gospodarstwa domowego, zajęcia rehabilitacyjne, odbywają się dzięki wsparciu gminy wyjazdy na pływalnie. Mamy również w ciągu roku wyjazdy i spotkania integracyjne z innymi ośrodkami, pikniki, igrzyska sportowe – dodaje Żaneta Szał.

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: "Nazwa wsi pochodzi od kmiecia Czyrniela, a pierwsza wzmianka pochodzi z 1218 r."

ZOBACZ TAKŻE: Znajduje się tutaj mini muzeum rolnictwa i Sala Królestwa

ZOBACZ TAKŻE: Wieś, której historia sięga 1338 roku